مروري كوتاه بر زندگي كنفوسيوس و بودا
کنفوسیوس در 551 قبل از میلاد در ایالات کوچک لو که امروزه بخشی از شهرستان جدید شاندونگ است، متولد شد. در سال 479 پیش از میلاد در گذشت. والدینش در زمان کودکی او زندگی را بدرود گفتند. او را کونگ کوی نامیدند. کنفوسیوس از کلمه کونگ فوزی به معنی استاد بزرگ گرفته شده است. نام اصلی کنفوسیوس "کونگ چیو" بود. و کنفوسیوس نامی است که مردم به صورت احترام برای او برگزیدند. پدر کنفوسیوس شولیانگ هو افسر باز نشسته بود. او سه همسر داشت. که هیچ کدام از آنها نتوانسته بودند برایش بچه بزایند از این زنان 9 دختر داشت. که همه ی آنها ازدواج کرده و به خانواده های دیگر پیوستند. به همین خاطر در سال 555 پیش از میلاد در سن شصت و چهار سالگی دختر پانزده ساله به نام یال چنگ تسای را به همسری اختیار کرد. او مدتی نتوانست باردار شود. روزی از تپه نی چی کو بالا رفت. بر فراز آن به دعا و نماز مشغول شد. سرانجام به کنفوسیوس حامله شد. کنفوسیوس در سه سالگی پدرش را از دست داد. از آنجائیکه مادر کنفوسیوس زن رسمی شولیانگ به حساب نمی آمد از میراث شولیانگ چیزی به او نرسید. همسران شولیانگ او و فرزندش را از خانه بیرون کردند. آنها با فقر روزگار سپری می کردند. اما کنفوسیوس از کودکی به مطالعه علاقه داشت. او در سن 13 یا 16 سالگی مادرش را از دست داد. مادرش به اثر بیماری از دنیا رفت. زمانی که کنفوسیوس هفده سال داشت که یکی از اشراف به دنبال شخصی می گشت که با آداب قربانی آشنائی داشته باشد. به همین دلیل همه عالمان شهر را به مجلسی دعوت کرد که کنفوسیوس نیز در بین آنها بود. کنفوسیوس در بیست سالگی ازدواج کرد. بعد از دو سال پدری فرزندی شد که نامش را کونگ لی گذاشت.
کار دولتی
کنفوسیوس رسیدن به مقام حکومتی را بهترین راه اصلاحات اجتماعی می دانست. او مدتی مقام وزارت عدلیه را به عهده داشت. مدتی هم به صفت وزیر امور داخله فعالیت کرده است. سرانجام کنفوسیوس به وزارت اعظم ایالت لو شد. اما عدالت او سبب بر انگیخته شدن مخالفت ها و عزل او از مقامش شد. وقتی در روز عید از گوشت قربانی برایش نفرستادند او این اقدام را بهانه قرار داد و وطنش را ترک کرد. سخنان او در مورد شیوه ی حکومت و اخلاق حاکمان مورد پذیرش همروزگارانش واقع نشد و حتا به زندان نیز افتاد. کنفوسیوس در سال 479 قبل از میلاد در حالی که خود را نا موفق می دانست از دنیا رفت. اما یکی از مهمترین کارهای که او در زمان حیات خود انجام داد این بود که در چین باستان آموزش و پرورش که از حقوق ویژه اشراف بود اما کنفوسیوس با شیوه خود این حق را از آنان گرفت و خود شاگردان زیادی را جذب کرد و به آنها آموزش داد. گفته می شود که وی سه هزار شاگرد داشت. در میان آنها چندین تن جزء دانشمندان آینده بودند.
اعتقادات
کنفوسیوس باور مند بود که از هستی مطلق، نخست موجودی یگانه که کنفوسیوس آن را قطب بزرگ می خواند به وجود آمده و همرای آن قطب دیگری که قسمت پذیر است به وجود می آید. این دو قطب با هم روبرو و پیچیده می شوند. از اینجا جهان کون و فساد مانند دو نیروی قوی و ضعیف یا روشنائی و تاریکی پا به عرصه ی هستی می گذارد و تغییر یافتن این دو قطب احساس به وجود آمدن خوبی یا بدی و یا خیر و شر است.
"بودا"
بودا که نام اصلی او سیدهارتها می باشد 563 سال پیش از میلاد به دنیا آمد. او هفت روز بیشتر نداشت که مادرش را از دست داد. خاله اش او را مانند مادر دلسوز پرورش داد. در دوران آموزش او آموزشهای اولیه لازم و جنگاوری را فرا گرفت. در سن چهارده سالگی با دختری بسیار زیبا که دختری پادشاه بود ازدواج کرد. بیست و نه ساله بود که صاحب فرزند شد. او قصر پدر و مادر و نیز همسر و فرزندش را رها کرد و به جستجوی یافتن راهی برای نجات بشریت از چرخه ی رنج و عذاب شد. بودا بر این حقیقت دست یافت و باور دارد که آرامش و رهائی و آگاهی ابتدا در کنترول ذهن انسان نهفته است. نه هیچ شرط بیرونی دیگر و رهائی و آرامش کامل در اینجا و اکنون یافتنی است نه در قلمرو دور دست و یا وضعیت آسمانی و اللهی فراتر از موجودیت فعلی او که از سرزمین مرد خیز است.
اولین خطاب به بودا بعد از روشن بینی
بودا بعد از آنکه به این حقیقت دست یافت خواست آنرا با دوستانش شریک سازد. به همین خاطر اولین خطابه خود را در پارک آهو ایزیپاتانا ایراد کرد که به نام خطابه بر بنیاد آگاهی نام گرفت. برخی ها از آن به نام چرخ حقیقت نیز یاد می کنند. او ثروت و قدرت زیاد خود را به عنوان یک شاهزاده و ریاضت کشیدن و شکنجه دادن خود با محروم کردن بدن از نیازهای اساسی را رها کرد و در عوض راه میانی را انتخاب کرد. او به نیازهای بدنی بجای خواسته های ذهنی اش توجه نمود. این راه میانه او را از رنج و عذاب رهانید. این راه میانه در هشت نکته ارائه شده است. یک درک صحیح، دو تفکر صحیح، صحبت صحیح، فعالیت صحیح، امرار معاش صحیح، تلاش صحیح، اندیشه صحیح و تمرکز صحیح.
پیروی از این هشت نکته به درک چهار حقیقت می انجامد که سبب خروج انسان از چرخه ی مرگ و زندگی و رسیدن به نیروانا می گردد.
آیا بودا پیامبر بود؟
بودا ادعای پیامبر نکرده، بیشتر علمای اسلامی و نیز علمای یهودی و مسیحی او را پیامبر نمی دانند. اما شماری او را از ردیف پیامبران شمرده اند. و عده ی از علمای اسلامی ساکن آسیای شرقی می گویند بودا همان ذوالکفل است که در قرآن شریف از او یاد شده است.